หน่วยการเรียนรู้ที่4

สารเคมีในชีวิตประจำวัน

อ้างอิง: https://youtu.be/KDUYnY3fUXs

สารเคมี (chemical substance) หมายถึง สารที่ประกอบด้วยธาตุชนิดเดียวกันหรือสารประกอบจากธาตุชนิดต่างๆ มารวมกันด้วยพันธะเคมี สารเคมีที่เราใช้อยู่ในชีวิตประจำวันมีมากมาย และสามารถจำแนกเป็นประเภทต่างๆ ดังนี้

สารทำความสะอาด

สารทำความสะอาด เป็นสารที่มีคุณสมบัติในการทำความสะอาด กำจัดสิ่งสกปรกและเชื้อโรคสารทำความสะอาดแบ่งออกตามลักษณะการเกิดได้ 2 ประเภท คือ
1. การทำความสะอาดที่ได้จากธรรมชาติ ส่วนใหญ่ได้จากพืช เช่น น้ำมะพร้าว น้ำมะขามเปียก ที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการขัดเครื่องโลหะให้แวววาวขึ้น
2. การทำความสะอาดที่ได้จากการสังเคราะห์ เช่น สบู่ ยาสีฟัน ยาสระผม น้ำยาล้างจาน น้ำยาล้างห้องน้ำ
สารทำความสะอาด แบ่งตามวัตถุประสงค์ในการใช้งาน จะแบ่งได้ 4 ประเภท คือ
1. การทำความสะอาดร่างกาย เช่น สบู่ แชมพูสระผม
2. การทำความสะอาดเสื้อผ้า เช่น สารซักฟอกชนิดต่างๆ
3. การทำความสะอาดภาชนะ เช่น น้ำยาล้างจาน
4. สารทำความสะอาดห้องน้ำและสุขภัณฑ์ เช่น น้ำยาล้างห้องน้ำ

สารปรุงแต่งอาหาร

สารเคมีกลุ่มนี้เป็นสารที่ถูกนำมาใช้เพื่อปรุงแต่งหรือเติมลงไปในอาหาร หรือองค์ประกอบของอาหาร เช่น สารกันบูด สารปรุงแต่งกลิ่น สารปรุงแต่งรส และสีผสมอาหาร สารเหล่านี้บางชนิดไม่มีประโยชน์และเป็นโทษต่อร่างกายได้ ตัวอย่างสารเคมีที่ใช้ในการปรุงแต่งอาหารที่ควรรู้จักมีดังนี้
- น้ำส้มสายชู
- ผงชูรส
- น้ำตาล
- สีผสมอาหาร
วัตถุกันเสียและกันบูด คือ สารเคมีที่เติมลงไปในอาหาร เพื่อถนอมอาหาร ป้องกันการเน่าเสียของอาหารที่เกิดจากจุลินทรีย์ สารกลุ่มนี้มี 3 ชนิด
- กลุ่มกรดอินทรีย์
- กลุ่มเกลือซัลไฟต์ และซัลเฟอร์ไดออกไซด์
- กลุ่มสารประกอบไนไตรต์ และไนเตรต

ยารักษาโรค

ยารักษาโรค เป็นสารเคมีที่ใช้บรรเทาอาการเจ็บป่วย มีทั้งชนิดเม็ดและชนิดน้ำ ซึ่งยาเหล่านี้จะบรรเทาอาการเจ็บป่วยได้ เมื่อแบ่งยารักษาโรคตามแหล่งที่มาจะแบ่งได้ 2 ประเภท ดังนี้
1. ผลิตภัณฑ์ยาจากธรรมชาติ ได้แก่ สมุนไพรที่ได้จากส่วนต่างๆของพืช สัตว์ หรือแร่ธาตุต่างๆ
2. ผลิตภัณฑ์ยาสังเคราะห์เป็นยาที่ได้จากกระบวนการสังเคราะห์ทางเคมี อาจเป็นยาสังเคราะห์เลียนแบบสารที่ได้จากธรรมชาติหรือเป็นอนุพันธ์ของสารที่ได้จากธรรมชาติ

สารเคมีที่ใช้ในการเกษตร

สารเคมีที่ใช้ในการเกษตรเป็นสารเคมีที่นำมาใช้ประโยชน์ในการเพาะปลูกพืชมีทั้งปุ๋ยและสารเคมีกำจัดศัตรูพืช โดยปุ๋ยจะช่วยในการปรับสภาพดินให้อุดมสมบูรณ์ และช่วยเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรส่วนสารเคมีกำจัดศัตรูพืช มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการกำจัด ขับไล่ หรือหยุดยั้งการเจริญเติบโตของศัตรูพืช ไม่ว่าจะเป็นแมลง วัชพืช หรือสิ่งที่จะทำลายให้พืชเกิดความเสียหาย ประเภทของสารกำจัดศัตรูพืชแบ่งได้ 2 ประเภท คือ
1. เคมีทางการเกษตรที่ได้จากธรรมชาติ เช่น เปลือกมะนาว เปลือกมะกรูด เปลือกส้ม
2. สารเคมีทางการเกษตรที่ได้จากการสังเคราะห์ เช่น สารฆ่ายุง สารฆ่าปลวกและแมลง

สารเคมีที่ใช้ในสำนักงาน

การทำงานในสำนักงานหรือออฟฟิศ อุปกรณ์สำนักงานบางชนิดมีสารเคมีที่เป็นอันตรายแฝงอยู่ตัวอย่างสารเคมีที่ใช้ในสำนักงาน ที่ควรรู้จักมีดังนี้
1. สารเคมีที่เป็นส่วนผสมในสเปรย์ปรับอากาศ เช่น อะซีโตน (acetone)
2. สารเคมีที่นำมาใช้เป็นส่วนผสมของน้ำยาลบคำผิด ได้แก่ เมทิลไซโคลเฮกเซน และไซโคลนเพนเทน
3. สารเคมีที่อยู่ในเครื่องถ่ายเอกสาร ได้แก่ ผงหมึก แก๊สโอโซน น้ำยาที่อาบกระดาษที่ใช้ในการถ่ายเอกสาร